Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 grudnia 2019 roku

Sąd Rejonowy w Bielsku Podlaskim I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Katarzyna Wencka

Protokolant: Piotr Mordań

po rozpoznaniu w dniu 23 grudnia 2019 roku w Bielsku Podlaskim

sprawy z powództwa B. W.

przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej w H.

o zapłatę 7425,60 zł

I.  Zasądza od pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej w H. na rzecz powódki B. W. kwotę 5952,36 zł (pięć tysięcy dziewięćset pięćdziesiąt dwa złote 36/100) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w stosunku rocznym od dnia 28 września.2018 roku do dnia zapłaty.

II.  Oddala powództwo w pozostałym zakresie.

III.  Zasądza od pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej w H. na rzecz powódki B. W. kwotę 324 zł tytułem zwrotu kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

IV.  Nakazuje zwrócić na rzecz pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej w H. ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim kwotę 213,90 zł tytułem niewykorzystanej zaliczki w sprawie.

sygn. akt I C 1480/18

UZASADNIENIE

Powódka B. W. wystąpiła przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej w H. o zapłatę na swoją rzecz kwoty 6.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za okres od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty, a także o zasądzenie od pozwanej kosztów procesu. W uzasadnieniu pozwu wskazała, że powyższa kwota stanowi nienależnie pobrane od niej opłaty za centralne ogrzewanie i podgrzewanie wody, gdyż zostały one naliczone na podstawie uchwał Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej w H.: nr (...) z dnia 28 czerwca 2007 roku w sprawie uchwalenia regulaminu rozliczania gospodarki cieplnej oraz nr (...) w sprawie uchwalenia jednolitego tekstu regulaminu rozliczania gospodarki cieplnej, które to na podstawie wyroku Sąd Okręgowego w(...) z dnia 25 września 2015 roku (sygn. akt (...)) oraz Sądu Apelacyjnego z dnia 5 maja 2016 roku (sygn. akt (...)) zostały prawomocnie unieważnione. W dniu 22 sierpnia 2019 r. powódka rozszerzyła powództwo domagając się ostatecznie zasądzenia od pozwanej kwoty 7.425, 60 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 6 września 2018 roku. Roszczenie obejmowało okresy rozliczeniowe centralnego ogrzewania od 2008 do 2016 roku.

Pozwana Spółdzielnia Mieszkaniowa w H. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Jednocześnie podniosła zarzut przedawnienia części roszczenia objętego żądaniem pozwu. Pozwana wskazała również, że powołane przez powódkę wyroki unieważniające uchwały Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) zostały uchylone przez Sąd Najwyższy, w związku z czym nadal obowiązują one w zakresie postanowień dotyczących regulaminu rozliczania gospodarki cieplnej. W dalszej części uzasadnienia pozwana zaprezentowała sposób rozliczania kosztów energii cieplnej mieszkania powódki za poszczególne okresy, wskazując, że każdorazowo - począwszy od 1 września 2013 roku, a kończąc na 31 sierpnia 2017 - wykazywało ono niedopłatę, która na chwilę wniesienia odpowiedzi na pozew wynosiła 4.357,04 zł.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Poza sporem w rozpatrywanej sprawie leżało, że powódce B. W. przysługuje własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego numer (...) znajdującego się w budynku położonym przy ulicy (...) w H., które to nabyła na podstawie umowy darowizny z dnia 7 kwietnia 2011 roku ( k. 50-51, 51 v).

Niewątpliwym było także to, że w związku z powyższym powódka jest zobowiązana w myśl art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1222 t.j. ze zm.) do terminowego uiszczania opłat eksploatacyjnych. Członkowie spółdzielni są bowiem zobligowani do wnoszenia opłat na pokrycie kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni. Pokrótce trzeba wskazać, że należą do nich w szczególności koszty administrowania nieruchomością, koszty dostawy energii cieplnej na potrzeby ogrzewania lokali i podgrzewania wody. Sposób rozliczania tych kosztów określany jest zaś w regulaminach uchwalanych przez Radę Nadzorczą Spółdzielni.

Spór pomiędzy stronami powstał właśnie na gruncie wspomnianej wyżej materii dotyczącej rozliczania kosztów energii cieplnej zużywanej przez lokal powódki. Wskazywała ona bowiem, że każdorazowo po sezonie grzewczym otrzymywała rozliczenie ze spółdzielni mieszkaniowej, które to regularnie wykazywało niedopłatę z jej strony. W dniu 22 czerwca 2012 roku powódka zwróciła się do pozwanej z prośbą o zdjęcie podzielników ciepła ze zdemontowanych w mieszkaniu starych kaloryferów i rozliczanie od tej pory kosztów ogrzewania ryczałtem na podstawie powierzchni mieszkania ( k. 65). W dniu 12 grudnia 2013 roku złożyła odwołanie od rozliczenia energii cieplnej za okres od 1 września 2012 roku do dnia 31 sierpnia 2013 roku do (...) Spółki z o.o. ( k. 67- 69). Powódka składała także wniosek o interwencję w tej sprawie do Powiatowego Rzecznika Konsumentów zarówno w B. jak i w H. ( k. 111-113).

Strona pozwana zaprezentowała we wniesionej odpowiedzi na pozew sposób, w jaki rozliczane były koszty ciepła w lokalu powódki. Wskazała, że powyższa kalkulacja odbywała się na podstawie obowiązującego w spółdzielni regulaminu rozliczania gospodarki cieplej. Jednocześnie zaznaczyła, że od dnia 31 sierpnia 2013 r. - ze względu na zdjęcie w lokalu powódki podzielników ciepła - do jego rozliczania została przyjęta metoda ryczałtowa ustalana jako dwukrotność średniorocznego kosztu budynku tj. koszt budynku dzielono przez powierzchnię użytkowników budynku, zwiększano dwukrotnie i mnożono przez powierzchnię mieszkania rozliczanego ryczałtowo.

Oceniając zasadność żądania będącego przedmiotem pozwu trzeba w pierwszej kolejności zaznaczyć, że opisana powyżej metoda rozliczania kosztów ciepła w pozwanej spółdzielni wynikała z regulaminu rozliczania gospodarki cieplnej przewidzianego w uchwałach: nr 10/2007 z dnia 28 czerwca 2007 roku oraz (...) Rady Nadzorczej spółdzielni, które to zostały uchylone wyrokiem Sądu Okręgowego w (...) z dnia 25 września 2015 roku ( sygn. akt (...)) i Sądu Apelacyjnego z dnia 5 maja 2016 roku ( sygn. akt (...) ) oraz - na skutek orzeczenia kasacyjnego Sądu Najwyższego wydanego wobec drugiego z wyżej wskazanych orzeczeń - wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 3 grudnia 2018 roku ( sygn. akt (...) ). Należało w związku z tym zważyć, że postanowienia wyżej wspomnianego regulaminu nie wywoływały żadnych skutków prawnych i zawarta w nich metoda rozliczania kosztów ciepła nie mogła zostać wykorzystana do skalkulowania ewentualnych należności spółdzielni względem powódki, a co za tym idzie do oceny zasadności roszczenia, z którym wystąpiła. Uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 3 grudnia 2018 roku zawierało obszerne wyjaśnienie, dlaczego przyjęty w uchwałach pozwanej spółdzielni regulamin rozliczania gospodarki cieplnej jest niezgodny z przepisami prawa energetycznego, toteż orzekający Sąd uznał za niecelowe przeprowadzanie po raz wtóry wywodu prawnego w tej kwestii.

Biorąc powyższe pod uwagę przyjąć należało, że przedstawiona przez stronę powodową dokumentacja, jak i zeznania świadka L. P. – głównej księgowej pozwanej spółdzielni ( k. 62, 62 v), odnoszące się do sposobu dokonywania przez spółdzielnię rozliczeń kosztów ogrzewania, nie mogły mieć wpływu w odniesieniu do kwestii ustalenia zgodności z prawem rozliczenia kosztów przeprowadzonego w przypadku powódki. W związku zatem z zaistniałym w sprawie stanem rzeczy konieczne było skalkulowanie należności pozwanej w sposób odpowiadający wymogom przewidzianym przez art. 45a ust. 9 pkt 1 i 2 ustawy Prawo energetyczne, tj. zapewniający energooszczędne zachowania, a także zachowanie prawidłowych warunków eksploatacji budynku i lokali w zakresie temperatury i wentylacji, określonych w przepisach prawa budowlanego. Ponadto uwzględnić należało, że ustalanie opłat za zakupione ciepło winno odbywać się w sposób odpowiadający zużyciu ciepła na ogrzewanie i przygotowanie ciepłej wody użytkowej w zależności od warunków technicznych budynków i lokali, a także uwzględniać powinno ilość ciepła dostarczanego do lokalu z pionów grzewczych lub przenikania między lokalami oszacowanego w szczególności na podstawie rejestracji temperatury powietrza w lokalu, jeżeli jest to technicznie możliwe i ekonomicznie uzasadnione.

W realiach rozpatrywanej sprawy niewątpliwym zatem było, że przedstawienie właściwej, a przede wszystkim zgodnej z wymogami przewidzianymi w prawie energetycznym metody rozliczania kosztów ciepła i skalkulowanie na jej podstawie kosztów energii cieplnej zużytej przez lokal powódki jest czynnością przewidzianą w dyspozycji art. 278 k.p.c. tj. wypadkiem wymagającym wiadomości specjalnych. W tym celu Sąd postanowił dopuścić dowód w postaci opinii biegłego z zakresu ciepłownictwa, ogrzewnictwa, wentylacji i klimatyzacji dr hab. inż. M. A. ( k. 221 - 230).

Z zawartych w niej informacji jasno wynikało, że przedstawiane powódce rozliczenia kosztów dokonane przez pozwaną nie odzwierciedlały rzeczywistego zużycia ciepła w jej mieszkaniu. Podsumowując swoje rozważania biegły wysnuł wniosek, że kalkulacja należności z tego tytułu została dokonana w sposób sprzeczny z regulacjami zawartymi w ustawie z dnia 10 kwietnia 1997 roku Prawo energetyczne ( j.t. Dz.U. z 2012 r., poz. 1059 z póź. zm.). Mając na uwadze unormowania zawarte w przywołanym wyżej akcie normatywnym biegły dokonał własnych obliczeń kosztów ogrzewania w spornych terminach - przyjmując, że sumę należności powódki względem pozwanej spółdzielni za każdy okres rozliczeniowy stanowi suma iloczynów: powierzchni mieszkania i kosztu ogrzewania przeliczonego na m ² mieszkania oraz jednostek mieszkaniowych i ceny za jednostkę ciepła ( k. 230). Z powyższych kalkulacji z kolei wynikało, że należność powódki względem pozwanej za wszystkie sporne okresy opiewa na kwotę 12.429,6 zł. Odejmując powyższą sumę od kwoty 19.855,24 zł tj. należności obliczonej sposobem spółdzielni, biegły otrzymał wynik 7.425,60 zł, który to stanowił wysokość nadpłaty po stronie powódki. Jednocześnie odniósł się on do wniosku zawartego w odpowiedzi na pozew, dotyczącego przyjęcia do obliczeń kosztów ciepła wzoru H.. Wskazał, że stosowanie tej metody powoduje szereg nieścisłości, które opisał i wyjaśnił, podkreślając, że współczynniki stosowane w powyższym wzorze częstokroć prowadzą do zawyżania obliczonej ilości ciepła przekazanej przez grzejnik oraz przewody do pomieszczenia.

Względem opinii biegłego dr hab. inż. M. A. strona pozwana wystosowała szereg uwag i zarzutów zawartych w piśmie procesowym z dnia 20 sierpnia 2019 roku ( k. 272). Pozwana podniosła między innymi, że biegły dokonał rozliczeń kosztów centralnego ogrzewania według własnej teorii, zaprezentowane kalkulacje stanowiące załącznik 2 do opinii mają charakter nieczytelny i niezrozumiały, a ponadto zostały przeprowadzone w sposób sprzeczny z uregulowaniami zawartymi w prawie energetycznym. W piśmie procesowym pojawiły się również zarzut niewłaściwego wyliczenia ceny za jednostkę ciepła, a także uwaga, że biegły stwierdzając naruszenie zasad zawartych w prawie energetycznym przez spółdzielnię nie wskazuje, w czym konkretnie miało się ono przejawiać. Pozwana podniosła także, że rozliczeniu nie powinien podlegać okres poprzedzający nabycie przez powódkę lokalu mieszkalnego numer (...) znajdującego się w budynku położonym przy ulicy (...) w H..

W związku z opisanym powyżej stanowiskiem pozwanej konieczne było dopuszczenie dowodu w postaci uzupełniającej opinii biegłego. Odpowiadając na postawione zarzuty biegły w pierwszej kolejności wyjaśnił, że obliczona należność z kolumny o numerze 11 uwzględnia właściwości oraz wskazania elektronicznych podzielników wykorzystywanych przez spółdzielnię w okresie od 1 września 2008 roku do 31 sierpnia 2012 roku, zaś okres od 1 września 2012 roku do 31 sierpnia 2016 roku rozliczono wyłącznie proporcjonalnie do powierzchni mieszkania. Jednocześnie biegły wskazał, że obliczenia zawarte w ostatniej kolumnie wynikają z pominięcia wskazań podzielników w pierwszym ze wskazanych wyżej okresów i stanowią obliczenia całej należności tylko na podstawie drugiej z zaprezentowanych metod. Posiłkując się odpowiednim wzorem wyjaśnił także, skąd wynika przyjęta w jego kalkulacjach cena za 1 kWh energii cieplnej, wskazując, że w obliczeniach spółdzielni była ona zawyżana oraz jakie współczynniki wykorzystał do wyliczenia tejże wartości. Sposób obliczania należności z tytułu kosztów energii cieplnej w opinii uzupełniającej został obszernie wyjaśniony, wraz z powołaniem się i dołączeniem przez biegłego literatury przedmiotu traktującej na ten temat. Podsumowując swoje rozważania biegły stanowczo podkreślił, że nie można utożsamiać określenia opłata ryczałtowa, która odpowiada wartości zużytego ciepła, z opłatą naliczaną przez pozwaną spółdzielnię tj. w oparciu o podwójną stawkę za m ² powierzchni mieszkania. W konkluzji rozważań stwierdził, że stosowana przez pozwaną metoda jest niezgodna z prawem energetycznym i generuje oczywiste zyski, które są rozdzielane pomiędzy pozostałymi mieszkańcami.

Biorąc pod uwagę wyczerpujący sposób, w jaki biegły ustosunkował się do zarzutów strony pozwanej, a ponadto okoliczność, że sporządzona przezeń opinia ma charakter spójny i jest logicznie powiązana z okolicznościami sprawy orzekający Sąd uznał, że stanowiła ona w pełni wiarygodny środek dowodowy. W konsekwencji przyjąć również należało, że zaprezentowana w niej metoda rozliczania kosztów ciepła poza wszelką wątpliwością odpowiada wymogom stawianym przez przepisy ustawy Prawo energetyczne. Zawarte w niej kalkulacje w sposób jasny wykazały, że powódka w okresie objętym żądaniem powództwa nie mogła zużyć ilości ciepła na kwotę wyliczoną przez pozwaną, a w związku z przyjęciem zawyżonej ceny za 1 kWh energii nie posiadała ona względem spółdzielni jakichkolwiek zaległości, tylko wyliczoną przez biegłego nadpłatę w wysokości 7.425,60 zł.

Rację z kolei należało przyznać stronie pozwanej w zakwestionowaniu zasadności żądania pozwu obejmującego okresy rozliczeniowe przed datą 7 lipca 2011 roku. Dopiero bowiem w tym dniu powódka nabyła na podstawie umowy darowizny lokal numer (...) znajdujący się w budynku przy ulicy (...) w H., a co za tym idzie to od tej pory powstała jej legitymacja procesowa do dochodzenia zwrotu nadpłaconych opłat eksploatacyjnych, przyznana członkom spółdzielni wprost w Uchwale Sądu Najwyższego z dnia 11 września 2014 roku ( sygn. akt (...), L. ), która to znajduje powszechną aprobatę i zastosowanie w praktyce orzeczniczej.

Nietrafiony zaś był zarzut pozwanej dotyczący przedawnienia roszczenia związanego z rozliczaniem należności z tytułu kosztów energii cieplnej za wskazane w odpowiedzi na pozew okresy. Wskazywała ona, że jego bieg w realiach rozpatrywanej sprawy rozpoczynał się każdorazowo w dniu doręczenia mieszkańcowi lokalu należącego do spółdzielni indywidualnego rozliczenia kosztów ciepła. W dokumentach załączonych do wniesionej odpowiedzi na pozew nie widnieją jednak daty, w których opisane powyżej informacje doręczano mieszkańcom. Na marginesie jedynie można wskazać, że nawet przyjąwszy za początek biegu przedawnienia datę sporządzenia indywidualnego rozliczenia lokalu, to za pierwszy z okresów, w którym powódka posiadała legitymację procesową do dochodzenia należności z tego tytułu tj. od 1 września 2011 do 31 sierpnia 2012 roku, rozpoczął się on dnia 20 listopada 2012 grudnia. Ewentualne przedawnienie mogłoby zatem nastąpić na podstawie art. 118 k.c. po upływie 6 lat, tj. dopiero 21 listopada 2018 roku. W niniejszej sprawie nie miało to jednak miejsca ze względu na wniesienie przez powódkę pozwu w dniu 10 września 2018 roku i skuteczne przerwanie tego biegu.

Podstawę prawną dochodzonego roszczenia stanowił z kolei art. 405 k.c., w myśl którego kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Przesłankami bezpodstawnego wzbogacenia są, po pierwsze, uzyskanie przez daną osobę korzyści majątkowej kosztem innej osoby oraz, po drugie, brak podstawy prawnej do nabycia takiej korzyści. Ich zaistnienie na gruncie rozpatrywanej sprawy było oczywiste, gdyż jak już wcześniej ustalono w wyniku pobierania zawyżonych opłat z tytułu ogrzewania pozwana uzyskała określone przysporzenie majątkowe, a ponadto były one ustalone w oparciu o regulamin zawarty w uchylonych prawomocnym orzeczeniem sądowym uchwałach Rady Nadzorczej pozwanej spółdzielni, który to w związku z tym nie wywoływał żadnych skutków prawnych. Zasądzeniu od pozwanej podlegała zatem kwota 5.952,36 zł tj. jak w punkcie I wyroku.

Podstawę orzeczenia w zakresie należnych powódce odsetek stanowiły art. 481 § 1 i 482 § 1 k.c., zgodnie z którymi jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Należy jednak zauważyć, że przepisy regulujące instytucję bezpodstawnego wzbogacenia nie określają terminu, w jakim nastąpić ma wykonanie obowiązku zwrotu wzbogacenia, co nakazuje odwołać się w tym zakresie do reguł ogólnych zawartych w art. 455 k.c. ( wyrok SA w (...)z 7.12.2017 r., (...), LEX nr 2432002). Stosując zatem regulacje zawarte w art. 481 k.c. w zw. z art. 455 k.c. odsetki należało zasądzić od dnia doręczenia pozwu stronie pozwanej, czyli od dnia 28 września 2018 roku, a nie od momentu wytoczenia powództwa.

Końcowo rozstrzygnięcia wymagała kwestia rozliczenia kosztów sądowych poniesionych przez strony niniejszego postępowania. W tym zakresie sąd przyjął, iż powyższe przeprowadzić należy w oparciu o art. 100 k.p.c. tj. kierując się zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów. Zastosowanie w tym celu przywołanej powyżej normy było zdeterminowane faktem, żę uwzględniona została jedynie część dochodzonego przez powódkę roszczenia w wysokości 5.952,36 zł, która to w ujęciu procentowym stanowi 80,16 % kwoty 7.425,60 zł wynikającej z rozszerzenia powództwa. Mając to na uwadze należało zważyć, że powódce przysługuje proporcjonalny do powyższego wyniku procesu zwrot uiszczonej opłaty i uzupełniającej opłaty od pozwu, w wyniku czego zasądzeniu od pozwanej na rzecz powódki z mocy punktu III wyroku podlegała kwota 324 zł. Na wydatki w niniejszej sprawie złożyły się również koszty związane z główną i uzupełniającą opinią biegłego dr hab. inż. M. A., na poczet których to pozwana uiściła zaliczki w łącznej wysokości 3.000 zł. W związku jednak z tym, że nie zostały one w pełni wykorzystane na pokrycie powyższych kosztów, pozwanej należało zwrócić kwotę 213,9 zł tj. jak w punkcie IV wyroku.

Z przedstawionych powyżej względów, a także cytowanych w treści uzasadnienia przepisów Sąd orzekł jak w sentencji.