Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 czerwca 2015 roku

Sąd Rejonowy w Bielsku Podlaskim I Wydział Cywilny

Przewodniczący: SSR Anatol Ławrynowicz

Protokolant: Radosław Niewiński

po rozpoznaniu w dniu 28 maja 2015 roku w Bielsku Podlaskim

na rozprawie

sprawy z powództwa Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o. o. w S.

przeciwko M. G.

o zapłatę

I Oddala powództwo Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o. o. w S. przeciwko M. G. o zapłatę 504,02 złotych.

II Umorzyć postępowanie w pozostałym zakresie.

III Zasądza od Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o. o. w S. na rzecz M. G. 46.90 złotych tytułem zwrotu wydatków.

I C 1697/14

UZASADNIENIE

Przedsiębiorstwo (...) Sp. z o. o. w S. wnosiło po ostatecznym sprecyzowaniu powództwa o zasądzenie od M. G. 504,02 złotych, w pozostałym zaś zakresie cofnęło pozew ( pierwotnie szło o zapłatę 4675 złotych) i zrzekło się roszczenia. Z uzasadnienia pozwu wynikało iż pozwany M. G. prowadzący działalność gospodarczą pod firma (...) zamówił u powoda wykonanie usługi przewozu osób i nie wywiązał się z tego zobowiązania.

Pozwany wnosił o oddalenie powództwa zaprzeczając jakoby wiązały go z poprzednikiem prawnym powoda ( Przedsiębiorstwem (...) w S. ) jakiekolwiek zobowiązania.

Sąd Rejonowy ustalił i zważył co następuje:

Nic nie wskazuje ażeby M. G. jako przedsiębiorca zamówił dnia 13 stycznia 2006 roku w Przedsiębiorstwie (...) w S. wykonanie usługi przewozu osób autokarem na Słowację. Kontakt telefoniczny z Przedsiębiorstwem nawiązała A. P. ( której tożsamości nikt nie weryfikował), o treści ustaleń czynionych między tymi podmiotami niczego bliżej nie wiadomo. Faktem jest iż faxem dnia 13 stycznia 2006 roku wyżej wspomniana informowała Przedsiębiorstwo że ,, w nawiązaniu do rozmowy telefonicznej potwierdza rezerwację wynajmu autokaru na 65 miejsc w terminie 14-23 stycznia 2006 roku na przejazd na Słowację do miejscowości T. T. w cenie 8000 x 7 % WAT”, podając godzinę podstawienia pojazdu. Wskazanie iż wszystkie rozliczenia będą prowadzone przez pana M. G. z firmy (...) nie powodowało po stronie przewoźnika dalszego dociekania o konieczne w takiej sytuacji umocowanie podmiotu i jednoznaczne określenie czyje zamówienie będzie realizowane - kto jest stroną umowy przewozu, kto zaś będzie ponosił wynagrodzenie. Oświadczenie przesłane pocztą elektroniczną tego samego dnia z niezweryfikowanego adresu mailowego zawierało informację przypisaną przez powoda pozwanemu o potwierdzeniu rezerwacji A. P. z prośbą o wystawienie faktury na ,, M. E. W. (...)A, W. NIP(...)zaś oryginału pod adres do korespondencji ul (...). Zgodnie ,, z ustaleniami z p. A. „ domniemany pośrednik czy zamawiający ( ?) deklarował iż jest w stanie zapłacić 3500 złotych + VAT. To pismo w dalszym ciągu nie wyjaśnia kto się umawia na przewóz. Dnia 13 stycznia 2006 roku z bliżej nieokreślonego rachunku został dokonany przelew na rachunek Przedsiębiorstwa kwoty 3745 złotych co została potraktowane przez powoda jako jednoznaczne ze wskazaniem pozwanego jako organizatora przewozu.

Na etapie poprzedzającym wykonanie przewozu po podstawieniu autokaru w W. powód nie zweryfikował właściwie kto zamawiał przewóz i czy deklaracja rozliczenia przez inna osobę niż potwierdzająca rezerwację jest jednoznaczna z określeniem strony stosunku zobowiązaniowego.

Po wydaniu przez Sąd Rejonowy w B.nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 20 grudnia 2006 roku i zaopatrzeniu go w klauzulę wykonalności wszczęte zostało postępowanie egzekucyjne przed Komornikiem przy Sądzie Rejonowym dla W. W. w W. ( sygn akt (...)) w wyniku którego należność dochodzona została uregulowana przez nieustaloną bliżej osobę dnia 5 czerwca 2007 roku. Powód utrzymuje iż to pozwany uregulował należności samodzielnie w kasie Przedsiębiorstwa na co brak dostatecznych dowodów. Wierzyciel w piśmie z dnia 27 września 2007 roku informował organ egzekucyjny iż ,, należność dochodzona postepowaniem została przez dłużnika uregulowana w całości co skutkowało umorzeniem postepowania egzekucyjnego i obciążeniem dłużnika kosztami zastępstwa w tymże postępowania.

Jednocześnie w toku egzekucji M. G. zgłosił 7 maja 2007 roku do Prokuratury Rejonowej (...) zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa – wyłudzenia świadczenia przez A. P. z Przedsiębiorstwa Państwowej (...) w S. na kwotę 4675 złotych twierdząc iż ta podszywa się pod niego. Dochodzenie w sprawie zostało umorzone postanowieniem Prokuratury Rejonowej (...) z dnia 7 grudnia 2007 roku ( k 44 akt (...) ) wobec braku danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienia przestępstwa. Dłużnik złożył dnia 2 lipca 2007 roku oświadczenie ,, że reszta należności zostanie uregulowana przez S. W. podejrzanego w sprawie karnej o wyłudzenie”.

W toku dochodzenia w sprawie (...) w Prokuraturze Rejonowej W. O. badano doniesienia Naczelnika Urzędu Skarbowego (...) – B. o sfałszowaniu deklaracji podatkowej VAT-7 m.in. za miesiąc styczeń 2006 roku dotycząca M. G.. Ustalono iż w styczniu 2006 roku pozwany nie prowadził działalności gospodarczej a podpisy i pieczątka deklaracji dla podatku od towarów i usług (...)-7 za styczeń 2006 roku firmy (...) nie są autentyczne i nie zostały nakreślone przez pozwanego. Dochodzenie w sprawie zostało postanowieniem Prokuratury z dnia 25 lutego 2011 roku umorzone wobec niewykrycia sprawcy przestępstwa. W toku dochodzenia pozwany słuchany jako świadek zaprzeczał jakoby zawierał skutecznie z powodem umowę przewozu.

W toku niniejszego postępowania po wydaniu nakazu zapłaty sąd ostatecznie przyjął sprzeciw wniesiony przez M. G. od tegoż nakazu i postanowieniem z dnia 4 września 2014 roku uchylił postanowienie Sądu Rejonowego w B.z dnia 20 grudnia 2006 roku w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty w postepowaniu upominawczym. Jest to jednoznaczne z uchyleniem prawomocności wspomnianego nakazu.

Powyższe ustalenia mają potwierdzenie w następujących dowodach: w dokumentach: k 9-20 ( zaświadczenie Prezydenta Miasta W. o rejestracji działalności gospodarczej pozwanego pod firma (...) i o wykreśleniu z ewidencji działalności gospodarczej z dniem 6 stycznia 2006 roku, fax przesłany od A. P., korespondencja mailowa, dowód przelewu na rachunek powoda, faktura, dowody nieskutecznego doręczenia faktur), k 47-61 ( historia operacji na rachunku pozwanego z okresu wydania przeciwko niemu nakazu zapłaty, odpis zawiadomienia o wszczęciu egzekucji, zaświadczenia o wysokości dochodu podatnika, odpis historii operacji na rachunku pozwanego z okresie m.in. stycznia 2006 roku, korespondencja między stronami, pismo powoda z dnia 9 czerwca 2014 roku informujące pozwanego dokonane na rzecz powoda wpłaty oparte na tytule egzekucyjnym z dnia 20 grudnia 2006 roku wyczerpują wszelkie roszczenia spółki i potwierdzenie iż pozwany nie zalega wobec Spółki z żadną zaległością), k 137-140 ( potwierdzenie wpłaty, przelew dokonany przez Komornika na rachunek powoda, odpis zawiadomienia pozwanego o popełnieniu przestępstwa), k 153 (oświadczenie pełnomocnika powoda o tym że nakaz zapłaty Sądu Rejonowego w B.został zrealizowany w całości i o tym że ,, zdecydowaliśmy zgodzić się na umorzenie postępowania egzekucyjnego i zrezygnowanie z odsetek”, w aktach sprawy (...) Komornika przy Sądzie Rejonowym dla W. W., w aktach Prokuratury Rejonowej (...) (...)I.

Zgodnie z treścią art 502 § 2 kpc pozwanemu doręcza się nakaz zapłaty wraz z pozwem i pouczeniem o sposobie wniesienia sprzeciwu. W razie prawidłowego wniesienia sprzeciwu nakaz zapłaty traci moc z przewodniczący wyznacza rozprawę i zarządza doręczenie powodowi sprzeciwu z wezwaniem na rozprawę. ( art 505 § 1 kpc). Obie strony ( k 153 w tym powód) uznawały iż wraz ze skutecznym wniesieniem sprzeciwu przez pozwanego nakaz zapłaty utracił moc.

Zgodzić się należy z powodem iż odręczna adnotacja na dokumentach – wypisach z akt postępowania egzekucyjnego ( k 55) nie stanowi jeszcze jednoznacznego potwierdzenia że o sprawie pozwany dowiedział się z dniem 19 maja 2014 roku W ocenie sądu zaistniały uzasadnione okoliczności skutkujące uznaniem iż nakaz zapłaty nie został skutecznie doręczony pozwanemu wraz z odpisem pozwu co w konsekwencji prowadziło do uchylenia postanowienia w przedmiocie klauzuli wykonalności i co jest równoznaczne z uchyleniem klauzuli prawomocności nakazu zapłaty. Oceny tej nie zmienia okoliczność iż w toku postępowania egzekucyjnego (...) pozwany był informowany o czynnościach egzekucyjnych co wszak nie jest równoznaczne z wiedzą powoda o treści tytułu wykonawczego ( nic nie wskazuje ażeby doręczono odpis tegoż tytułu pozwanemu) a nade wszytko z treścią pozwu co umożliwiłoby dopiero pozwanemu na podjęcie skutecznej akcji procesowej. W okresie kiedy dokonywano awizowania skierowanej do M. G. przesyłki pozwany nie zamieszkiwał faktycznie pod adresem W. ul (...), był za granicą co wynikało z przedłożonych przez niego potwierdzeń oraz kopii paszportu. W związku z powyższym dokonanego doręczenia odpisu nakazu zapłaty wraz z odpisem pozwu i pouczeniem o sposobie zaskarżenia nakazu nie można uznać za skuteczne. Skoro zaś pozwanemu nie doręczono w trybie właściwym odpisu nakazu zapłaty to termin do zaskarżenia tego orzeczenia nie rozpoczął biegu. W dacie rozpoznawania wniosku powoda o nadanie nakazowi klauzuli wykonalności orzeczenie nie było prawomocne, zatem nie miało waloru tytułu egzekucyjnego.

Rozpatrując sprawę po wniesieniu sprzeciwu sąd zważył w szczególności na okoliczność iż w oparciu o tytuł wykonawczy przed uchyleniem klauzuli wykonalności doszło do zaspokojenia wierzyciela w pełnym zakresie skutkującym złożeniem wobec pozwanego oświadczenia woli najdobitniej wyrażonego w piśmie z dnia 9 czerwca 2014 roku o tym że ,, wpłaty dokonane wyczerpują wszelkie roszczenia Spółki i w chwili obecnej nie zalega pan wobec spółki z żądna należnością”. Pozwany przyjął to oświadczenia ( k 58) aczkolwiek w oparciu o odmienną argumentację jako wiążąca albowiem podzielał zdanie powoda że nie zalega w stosunku do niego z jakimikolwiek należnościami.

Oznacza to stan zbliżony do opisanego w art 508 kc zwolnienia dłużnika z długu. W doktrynie przyjmuje się istnienie tzw. pactum de non petendo, czyli umowy zawartej pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem, w której wierzyciel zobowiązuje się do niedochodzenia roszczenia wobec dłużnika przez czas oznaczony lub nawet trwale (K. Zawada K. Pietrzykowski, Komentarz, t. II, 2009, s. 134). Umowa tego rodzaju może mieć charakter dorozumiany, wyklucza na przyszłość skuteczne dochodzenie roszczeń skoro wedle uznania wierzyciela doszło do jego pełnego zaspokojenia. W toku procesu po wniesieniu sprzeciwu powód wprawdzie dochodzi należności ubocznych ale niejednoznacznie skoro pootrzymuje oświadczenie że ,, nakaz zapłaty Sądu Rejonowego w B.został zrealizowany w całości i o tym że ,, zdecydowaliśmy zgodzić się na umorzenie postępowania egzekucyjnego i zrezygnowaniu z odsetek”. Nic jednakże nie wskazuje ażeby powód ( wierzyciel) uchylił się od skutków złożonego w dniu 9 czerwca 2014 roku wobec pozwanego oświadczenia woli, które prowadzi do postanowienia o nie dochodzeniu od niego wszelkich roszczeń na tle umowy przewozu tj. stosunku zainicjowanego 13 stycznia 2006 roku.

Niezależnie od powyższego nie można uciec od oceny okoliczności zawiązania tego stosunku i określenia czy pozwany jest jego stroną, czy w związku z tym odpowiada za zobowiązania. Kluczowe znaczenie mają w tym wypadku okoliczności przyjęcia oferty kierowanej drogą elekroniczną i jej potwierdzenia a także ocena na ile doszło w związku z tym do działania osoby nie mającej właściwego umocowania do zawarcia umowy.

Przepis art. 66 ¹ § 1 k.c. wprowadza szczególną zasadę dotyczącą związania ofertą złożoną drogą elektroniczną. Wyraża się ona we wprowadzeniu warunku dla związania ofertą, którym jest niezwłoczne potwierdzenie jej otrzymania przez drugą stronę. Nie oznacza to, że oferta złożona w postaci elektronicznej ma charakter niewiążący. Jest oświadczeniem woli wywołującym skutek w postaci związania oferenta, lecz zostaje on odroczony w czasie do momentu potwierdzenia otrzymania oferty przez drugą stronę. Wyrażona w art. 66 ¹ § 1 k.c. zasada odnosi się do wszelkich ofert złożonych w postaci elektronicznej, z wyjątkiem tych, które zostają złożone za pomocą poczty elektronicznej albo podobnych środków indywidualnego porozumiewania się na odległość. Zasada potwierdzenia oferty obowiązuje niezależnie od tego, kto jest oferentem, więc obejmuje zarówno te przypadki, gdy ofertę na stronie www umieszcza przedsiębiorca, jak i takich, gdy na podstawie ogłoszenia, informacji czy reklamy zamieszczonej przez przedsiębiorcę na stronie www ofertę składa klient, którym może być konsument, przedsiębiorca czy też inny podmiot niebędący przedsiębiorcą. Warunek związania ofertą odnosi się przy tym zarówno do sytuacji, gdy oferta jest skierowana do ogółu czy też określonej grupy osób (przede wszystkim w przypadku ofert pochodzących od przedsiębiorcy ogłoszonych na stronie internetowej), jak i do takich, gdy oferta jest kierowana do indywidualnego adresata (głównie w przypadku ofert od klientów złożonych na podstawie ogłoszenia na stronie internetowej).

Oferta złożona w postaci elektronicznej wiąże składającego dopiero wówczas, gdy druga strona potwierdzi jej otrzymanie. Takie potwierdzenie należy odróżnić od przyjęcia oferty. Jest więc zdarzeniem prawnym, zachowaniem świadomym, z którym ustawa wiąże skutek prawny w postaci związania ofertą, niezależnie od woli podmiotu składającego potwierdzenie. Nie wymaga ono zachowania szczególnej formy, może zostać dokonane również w postaci elektronicznej bądź w inny sposób. Potwierdzenie przez klienta otrzymania oferty ogłoszonej przez przedsiębiorcę na stronie internetowej następuje w szczególności przez jego zindywidualizowanie się, co następuje poprzez zalogowanie jego danych w witrynie internetowej (S. Rudnicki (w:) S. Dmowski, S. Rudnicki, Komentarz, 2007, s. 313).

Z treści oferty zgłoszonej w postaci faxu ( k 10) a następnie pocztą elektroniczną ( k 11) wynika jednoznacznie że ,, rezerwacja” przewozu była kierowana przez A. P. natomiast deklarowane płatności ma realizować inny podmiot a mianowicie firma (...). W teorii prawa cywilnego możliwa jest taka konstrukcja stosunku cywilnego w ramach którego następuje przejęcie długu ( art 519 § 1 kc) tyle że wymaga to zawarcia umowy albo między wierzycielem a osobą trzecią za zgodą dłużnika albo umowy miedzy dłużnikiem a osobą trzecią za zgodą wierzyciela. O ile w sposób dorozumiany można uznać ale jedynie za prawdopodobne takie porozumienie w odniesieniu do kwoty zaliczki ( przedpłaty w kwocie 3745 złotych) to brak jest dowodów na odniesienie tego do dalej idących płatności ( k 10 ,,wszystkie rozliczenia będą prowadzone prze M. G.” , k 11 ,,zgodnie z ustaleniami z p. A. jestem w stanie zapłacić 3745 złotych”). Nic nie wskazuje ażeby w tym wypadku umowa tego rodzaju została skutecznie zawarta. Poprzednik prawny powoda przyjął nie dokonując niezbędnej weryfikacji ( chociażby na etapie bezpośrednio poprzedzającym wykonanie umowy po podstawieniu autobusu w W.) że organizatorem przewozu jest pozwany działający pod firmą (...) mimo iż na dany moment firma była wykreślona z rejestru prowadzących działalność gospodarczą, abstrahując zupełnie od faktu że to wspomniana A. P. złożyła zamówienie, zaś pozwany poczta elektroniczna ,, potwierdził jej rezerwację” ( k 11) odsyłając w sprawie dodatkowych pytań do ww.

Dokument ( k 12) stanowi potwierdzenie przelewu na rachunek poprzednika powoda kwoty 3745 złotych, nic jednakże nie wskazuje ( w szczególności odręczne adnotację poczynione nie wiadomo przez kogo) że płatności były realizowane przez pozwanego bądź z jego rachunku . Z dokumentu wydruku operacji bankowych na rachunku pozwanego ( k 52) wynika iż wspomniana operacja nie była wykonywana. Nic nie wskazuje ażeby pozwany miał w podanym przez powoda banku konto, podany przez powoda rachunek jest technicznym, wewnętrznym rachunkiem banku. Pozwany od roku 2002 miał rachunek jedynie w (...). Brak jest też wiarygodnego potwierdzenia iż wiadomość nadana drogą elektroniczną ( k 11) pochodzi od pozwanego. Brak jest bowiem wiadomości potwierdzonej nagłówkiem zawierającym adres nadawcy, host dostawcy Internetu nadawcy, protokół (...) (od ang. S. Mail Transfer P.) – protokół komunikacyjny opisujący sposób przekazywania poczty elektronicznej w Internecie, standard został zdefiniowany w dokumencie (...) 821, a następnie zaktualizowany w 2008 roku w dokumencie (...)), unikalnego identyfikatora wiadomości oraz danych identyfikujących sprzęt nadawcy ( z pomocą którego wiadomość wysłano). Powód wskazuje iż jedyną szansa na zweryfikowanie nadawcy informacje mailowej byłby wydruk danych archiwizowanych bezpośrednio z komputera, tymczasem został on w 2012 roku zutylizowany.

Zgodzić się należy z powodem iż pozwany dowiedział się o postępowaniu egzekucyjnym w roku 2007 a nie 2014 ale nie jest to jednoznaczne z dowiedzeniem się o treści nakazu zapłaty, pozwu ( w tym wypadku można przyjąć iż nastąpiło to bezpośrednio przed złożeniem sprzeciwu od nakazu zapłaty). Uregulowanie w toku postepowania egzekucyjnego należności nie wskazuje jednoznacznie na pozwanego, nie przedstawiono wiarygodnych dowodów kto wpłacał, z czyjego rachunku nastąpił przelew. Faktem jest że pozwany w toku tego postępowania sygnalizował iż ktoś się pod niego podszywa sugerował że płatności będzie realizował domniemany sprawca czynu zabronionego.

Należy też uznać za nieuprawnione wszelkie sugestie ( wyrażone w pozwie pośrednio) jakoby A. P. podejmowała czynności prawne w imieniu pozwanego i co za tym idzie że odniosły one skutek prawny. Obowiązuje zasada wyrażona w art 104 kc i art 103 § 1 kc. Jeżeli zawierający umowę jako pełnomocnik nie ma umocowania ważność umowy zależy od jej potwierdzenia przez osobę , w której imieniu umowa została zawarta. W danym wypadku brak jest wiarygodnego dowodu udzielenia umocowania bądź potwierdzenia umocowania. Pozwany od momentu podjęcia czynności egzekucyjnych sygnalizował iż ktoś podszywa się pod jego osobę ( doniesienie do Prokuratury w aktach egzekucyjnych), fałszuje deklaracje podatkowe.

Zgodnie z treścią art 19 ustawy z dnia 15 listopada 1984 roku Prawo przewozowe umowę grupowego przewozu osób zawiera z przewoźnikiem organizator takiego przewozu. Art 22 ustawy stanowi z kolei że do grupowego przewozu osób stosuje się odpowiednio przepisy art 17 i 18 ( traktujące m.in o okolicznościach uniemożliwiających wykonanie przewozu).

W danym przypadku nazwanie pozwanego organizatorem takiego przewozu jest nieuprawnione w świetle materiału dowodowego, nic bowiem nie wskazuje na zawarcie przez powoda z pozwanym skutecznej umowy przewozu. Niewykluczone iż w okolicznościach sprawy nastąpiło wyłudzenie świadczenia od powoda czy też działania na szkodę powoda. Brak jest podstaw by zarzucić pozwanemu działania bezprawne na tym tle.

Mając powyższe na uwadze biorąc pod uwagę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy ( art 316 § 1 kpc) sąd orzekł jak w sentencji.

Na podstawie art 98 § 1 kpc na zasadzie odpowiedzialności za wynik procesu sąd orzekł o kosztach procesu zasądzając zwrot od powoda na rzecz pozwanemu udokumentowanych wydatków poniesionych na celową obronę ( k 149, k 169).